Soru:

Yüce Allah Kur’an’da neden ‘’Her zorlukla beraber bir kolaylık vardır’’ diye buyurmuş da zorluktan sonra kolaylık vardır diye buyurmamıştır?

Cevap:

Yüce Allah bu ayette Peygamberine şöyle buyurmaktadır:

‘’Şüphesiz her güçlükle bir kolaylık vardır. Gerçekten her güçlükle beraber bir kolaylık vardır.’’2

    Hz. Peygamber (s.a.a) Mekke’de birçok zorluklar ile karşı karşıya kalmıştı. Dolayısıyla bu, Allah tarafından Medine’de kendisinin kolaylık içinde olacağı veya dünyada bulunan zorluğun cennette kolaylığa dönüşeceğine dair Allah tarafından kendisine verilen bir söz idi. Elbette ayetlerin mefhumu tüm problemleri içermektedir. Yani bu iki ayet Hz. Resulullah’ın şahsına ve zamanına özgü olmayacak şekilde dile getirilmiştir. Genel bir kaide suretinde ve önceki konuların neden teşkil ettiğine atıfta bulunacak şekilde belirtilmiştir. Ayetler tüm mümin, ihlaslı ve çabalayan insanlara her zaman zorlukların yanında kolaylıkların a bulunduğunu müjdelemektedir.3 ‘’Beraber’’ sözcüğünün kullanılmasıyla ilgili müfessirler tarafından bir takım yorumlar yapılmıştır. Onların çoğu, bir araya toplanabilir. Aşağıda bunlara değiniyoruz

a) Sonra sözcüğünün yerine beraber sözcüğünün

kullanılması, kolaylığın zorluk ile birlikte olduğunu yansıtmak içindir.4 Yani ayet-i kerimede zorluklara tahammül etmek ile kolaylığa ulaşmak arasında bir tür birliktelik ve irtibat mevcuttur. İnsanın tesadüfen zorluktan sonra kolaylığa ulaşması diye bir şey söz konusu değildir. Bu yüzden zorluk ve kolaylık arasında bulunan bu ilişkiyi yansıtmak için bu manayı taşıyan bir kelimeye ihtiyaç duyarız ve bu kelime ‘’beraber’’ kelimesidir. Başka bir ifadeyle ayet, beraber sözcüğü ile kolaylığın zorluk ile birlikte olduğunu anlatmaktadır. Zorluğa tahammül etme anından itibaren kolaylığa zamanla ulaşılır.5 Her haliyle beraber sözcüğü, birlikteliğin göstergesidir6 ve bu iki hususun birbirinden ayrılmayacağını beyan etmektedir.

b)’’Beraber’’ kelimesinin kullanılması,

kolaylığın zorluğa yakın olduğunu göstermek içindir. Böylece kalbin teselli bulması ve takviye edilmesinin vesilesi kılınacaktır.7

   Allame Tabatabai’nin bu konu hakkındaki görüşü şudur: Beraber kelimesiyle kastedilen, kolaylığın zorluktan sonra gelmesidir; birliktelikten maksat kolaylık ve zorluğun aynı anda tahakkuk etmesi değildir.1

   Her haliyle beraber sözcüğünün manası ne olursa olsun her zorluğun bir kolaylıkla beraber olduğu ve bu ikisinin her zaman birlikte bulunduğu ve birlikte olacakları göz önünde bulundurulduğunda2 beraber kelimesini kullananın gereksiz olduğu söylenemez.

2 İnşirah, 5-6.

3 Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsir-i Numune, c. 27, s.127, Daru’l-Kutulbi’l-İslamiye, Tahran, 1. Baskı, h.ş 1374.

4 Talegani, Seyyid Mahmud, Pertuyi ez Kur’an c. 4, s. 157, Şirket-i Sehami-i İntişar, Tahran, h.ş 1362.

5 Gurşi, Seyyid Ali Ekber, Tefsir’i Ahsenu’l-Hadis, c. 12, s. 274, Bonyad-ı Bi’set, Tahran, h.ş. 1377.

6 Tefsir-i Numune, c. 27, s. 127 ve 128.

7 Tabersi, Fazl b. Abbas, Tefsir-i Cevamiu’l-Cami, c. 4 s. 507, İntişarat-ı Danişgah-ı Tahran ve Mudiriyeti Havza-ı İlmiyeyi Kum, Tahran, 1. Baskı, h.ş. 1377: İbn Cezi Garnati, Muhammed b. Ahmed, Kitabu’t-Teshil-iUlumi’t-Tenzil, c. 2 , s. 493, Şirket-i Daru’l-Ergam b. Ebi’l-Ergam, 1. Baskı, h.k. 1416.

1 Tabatabai, Muhammed Hüseyin, Tefsir-i el-Mizan, Musevi Hamedani, Seyyid Muhammed Bakır, c. 20, s. 534, Defter-i İntişarat-ı İslami, Kum, 5. Baskı, h.ş. 1374.

2 Tefsir-i Numune, c. 27, s. 127 ve 128.